An JY, Kerns KA, Ouellette A, Robinson L, Morris HD, Kaczorowski C, Park SI, Mekvanich T, Kang A, McLean JS, Cox TC, Kaeberlein M. Rapamycin rejuvenates oral health in aging mice. Elife. 2020 Apr 28;9:e54318. doi: 10.7554/eLife.54318. PMID: 32342860; PMCID: PMC7220376.
İlginç fakat ilginç olduğu kadar araştırdıkça altında çok sayıda yeni bilgiye ulaştığım bir yayın. Özellikle mTOR aktivitesi ile ilgili bilgiler aslında insan metabolizması hakkında ne kadar az bilgi sahibi olduğumuzu gösteren güzel bir örnek. Daha da enteresanı bu mTOR aktivitesinin rapamisin sayesinde öğrenilmiş olması.
Yaşın ilerlemesiyle hücrenin yaşamının devamı ve tamir işlemlerinin bozulmasıyla neden olan hemostazisin sürdürülememesi durumu gerçekleşir. Bu durum kardiovasküler hastalıklar, demans, diabet ve çoğu kanser durumu için en büyük risk faktörü. Yaşlanmayı hedef alan müdahaleler ile model organizmalarda yaşamın uzatıldığı ve yaşlanma ile ilişkili hastalıkların azaltıldığı veya geciktirildiği gösterilmiş.
FDI onaylı bir ilaç olan rapamisin, rapamisin kompleks 1 memeli hedefini (mTORC1) direk olarak inhibe ederek etki gösterir ki; bu da yaşlanma etkilerini azaltırken yaşamı uzatır. Farelerde yapılan çalışmalarda 9 ile 20 aylık hayvanlara verildiğinde yaşam sürecini uzattığı, yetişkin hayvanlarda da 6 ile 12 hafta arasında uygulandığında yaşamı uzatmanın yanı sıra, kardiak fonksiyonları geliştirdiği, immün fonksiyonları tamir ettiği görülmüş. Köpeklerde mTORC1 inhibisyonu ile yaşlanmaya bağlı kalp fonksiyon bozukluklarını tersine çevirebileceği, insanlarda ise yaşlanmaya bağlı deri etkilerini değiştirebileceği ileri sürülmüş.
Diş yapısı çevreleyen ve destekleyen periodontal dokuların enflamasyonunun klinik görünümü periodontal hastalık olarak tanımlanır. Bu hastalığın sonucunda klinik olarak alveoler kemik kaybı yanı sıra ataçman kaybı ve periodontal patolojik cep oluşumu gerçekleşir. Ayrıca oral mikroflorada patolojik değişiklikler gerçekleşir. Periodontal hastalıkların yaşlanma ile ilişkili kalp hastalığı, diabet ve Alzheimer hastalığı riskinin artması ile ilişkili bulunmuş.
Araştırmacılar periodontal hastalıkların yaşlanma ile ilişkili diğer hastalıklar ile benzer bir risk profiline sahiP olduğundan yola çıkarak, biyolojik yaşlanma sürecine müdahale ederek periodontal hastalıkların tedavi edilebileceğini düşünmüşler. Kurdukları hipoteze göre rapamisin verilen farelerin kontrol grubuna göre daha iyi periodontal kemik seviyelerine sahip olacağını ileri sürmüşler. mTOR aktivitesinin ağız sağlığına etkilerini daha iyi anlamak için planladıkları çalışmalarında orta yaşta rapamisin verilen farelerin; periodontal kemik kaybı, periodontal enflamasyon düzeyleri ve periodontal mikrofloradaki değişimleri incelemişler.
Çalışmada 8 hafta rapamisin verilmesinin farelerde periodontal kemiklerin yeniden büyümesi, diş eti ile periodontal dokulardan enflamasyonun azalması ve periodontal mikrofloranın geçnçlerinkine benzemesine yol açtığı gösterilmiş.
mTOR nedir?
mTOR C1 ve C2 şeklinde iki farklı komplex bir proteindir. C1 kompleksi sağlık ve hastalıkta daha belirgindir. mTOR, besinlerden, büyüme faktörlerinden ve hücresel enerji durumundan gelen sinyallere yanıt verir ve buna göre protein sentezini düzenleyerek hücre büyümesini ve çoğalmasını kontrol eder. Azalan ve artan kalori alımına bağlı olarak bunu algılayan ve vücudu ona göre hazırlayan sistem m TOR sistemidir. mTOR, döngüsel bir yapıya sahiptir bazen aktive olup çok çalışır bazense inhibe olur ve durur . Yani bazen kasları büyütmek ve belirli yönlerini geliştirmek için bunu arttırmak isteriz. Bazen de, uzun ömürlülüğü arttırmak, kanser riskini azaltmak ve inflamasyonu azaltmak için düşük seviyelerde olması istenir. mTOR enerji üretimini artırabilir, ama aynı zamanda daha fazla yıkım ürünü oluşur. Daha fazla bilgi için (Kaynak)
Rapamisin nedir?
Rapamisin olarak da bilinen Sirolimus, koroner stentleri kaplamak, organ nakli reddini önlemek ve lenfanjiyoleiomyomatoz adı verilen nadir bir akciğer hastalığını tedavi etmek için kullanılan bir makrolid bileşiğidir. İnsanlarda immünosüpresan fonksiyonlara sahiptir ve özellikle böbrek nakillerinin reddini önlemede yararlıdır. MTOR inhibisyonu yoluyla interlökin-2'ye (IL-2) duyarlılıklarını azaltarak T hücrelerinin ve B hücrelerinin aktivasyonunu inhibe eder.
Streptomyces hygroscopicus bakterisi tarafından üretilir ve ilk kez 1972'de Surendra Nath Sehgal ve Paskalya Adası'nda bulunan Streptomyces hygroscopicus örneklerinden meslektaşları tarafından izole edilmiştir . Bileşik başlangıçta adanın yerel ismi Rapa Nui'den sonra rapamisin olarak adlandırıldı. Sirolimus başlangıçta antifungal bir ajan olarak geliştirildi. Bununla birlikte, mTOR'u inhibe etme kabiliyeti nedeniyle güçlü immünosüpresif ve antiproliferatif özelliklere sahip olduğu keşfedildiğinde bu kullanımdan vazgeçilmiştir. ABD Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylandı ve Eylül 1999'da piyasaya sürüldü ve Pfizer tarafından Rapamune (eski adıyla Wyeth ) markası ile pazarlandı. (Wikipedia)
Çeviri ve sunum : Dt. Ezgi Güren (ERÜ Pedodonti AD)
Benim makalem 🙈😁😇