Hastane kökenli pnömoni yaygın ve ölümcül bir akciğer enfeksiyonudur. Dünya genelinde yapılan çalışmalardan elde edilen verilere görülme sıklığı hastaneye yatan hastalarda 1/50 ile 1/200 arasında değişmektedir. İyi bir oral hijyenin genel sağlığa katkısının olduğu bilinse de, bakterilerin veya diğer patojenlerin boğaza geçişini önleyerek pnömoni gibi akciğer enfeksiyonlarını elleyebileceği fikri özellikle hastanede dişlerini kendi başlarına fırçalayamayan hastalar için kesin olarak ispatlanamamış bir durumdur.
Boston'daki Brigham and Women's Hospital'da enfeksiyon hastalıkları uzmanı epidemiyolog Selina Ehrenzeller ve Michael Klompas, bu durumu açıklığa kavuşturma için insanların dişlerini günde birkaç kez fırçalayan veya antiseptik gargara ile ağız temizliği yapan insanlar üzerinde gerçekleştirilmiş 15 klinik çalışmadan elde edilen 2,786 hastanın verilerinin meta analizini gerçekleştirmişlerdir.
Bu çalışma sonucunda günlük diş fırçalayan insanlarda solunum yolu enfeksiyonu görülme sayısının önemli düzeyde daha az olarak izlendiği gözlenmiştir. Azalma miktarı dişleri fırçalanan her 12 mekanik ventilasyon destekli hastada bir pnömoni vakasının önlenmişine eşdeğer bulunmuştur.
Diş fırçalamanın ventilatöre bağlı hastaların rutin bakımına dahil edilmesi hastanelerin patojenlerin yayılmasını engellemek için ne denli büyük bir çaba sarf ettiği düşünüldüğünde pnömoni vakalarını azaltmak için maliyeti düşük faydalı bir uygulama olarak gözükmektedir. Bu hastalarda ağız bakımı antiseptiklerle sağlansa da patojenlerin biyofilm içinde saklanma yetenekleri nedeniyle ağızda kalıyor olmaları mümkündür. Bu yapıların fiziksel olarak ortadan kaldırılması mikroorganizma sayılarını düşük tutmanın en iyi yoludur.
Çalışmadaki araştırmacı Klompas, "Hastane enfeksiyonu önleyici tıp dünyasında böyle etkili ve ucuz bir şey bulmak nadir rastlanan bir durumdur. Çalışma sonuçları yeni bir cihaz veya ilaç yerine, sadece diş fırçalamanın büyük bir fark yaratabileceğini göstermektedir.” " ifadesini kullanmıştır.
Yoğun bakım hastalarında günlük diş fırçalamanın aynı zamanda yatış süresini azalttığı ve daha az mekanik ventilasyon günü ile ilişkili olduğu da gözlenmiştir. Ancak günde üç veya daha fazla kez fırçalamanın günde iki kez fırçalamaktan daha fazla fayda sağlamadığı da izlenmiştir.
Yale Tıp Fakültesi'nde bir hastane epidemiyologu olan Rupak Datta çalışma sonuçlarının "rutin diş fırçalamanın, ventilatöre bağlı hastalarda standart bakımın bir parçası olduğu fikrini pekiştirdiğini" söylemiştir.
Çalışmada mekanik ventilasyon almayan hastanelerdeki hastalarda anlamlı bir etki tespit edilememiştir. Bunun analizdeki çalışmaların sadece ikisinin mekanik ventilasyon almayan hastaları içermesinden kaynaklanabileceği düşünülmüş, bu nedenle pnömoniyi azaltmada diş fırçalamanın bu grup içindeki faydası için kesin bir sonuç verilememiştir. Yine de ventilatörsüz hastane kökenli pnömoni vakalarını önlemek için de aynı derecede önemli olabileceği düşünülmektedir. Bu yılın başlarında yayımlanan 284 Amerikan hastanesinde yapılan bir çalışmada, hastane başvurularının 200'ünde bir meydana geldiği ve bunların %20’sinde ölüm bildirilmiştir.
The study has been published in JAMA Internal Medicine.
Comments